De geïllustreerde Bax

Willem Frederik Bax (1891 – 1961) wordt beschouwd als de pionier en grondlegger van de phaleristiek in Nederland. Bax heeft talloze publicaties op zijn naam staan, waarvan het ‘rode’ boekje met de heruitgave van zijn artikelen over ridderorden, etc. wellicht het bekendst is. De sobere vormgeving van dat boekje doet gedateerd aan. Niet alleen door de ietwat archaïsche schrijfstijl maar ook door het ontbreken van afbeeldingen. Robin Biemans en Hans Boetier, leden van de Studiekring Ridderorden en Onderscheidingen en bekend van eerdere zeer gewaardeerde phaleristieke publicaties, namen het op zich om ‘De geïllustreerde Bax, Ridderorden, eretekenen, draagtekens en penningen 1813-1945’ te publiceren. Dat betekende een enorme inspanning. Niet alleen wegens het overnemen en leesbaarder maken van de oertekst van Bax, maar ook door aanvullend onderzoek om leemtes op te vullen en bovenal om de beschreven stukken te fotograferen en te plaatsen.

Gelet op de omvang, kozen de schrijvers ervoor om ‘De geïllustreerde Bax’ in drie delen uit te geven. Deel A behandelt de algemene draagtekens en penningen, deel B de herdenkingsmedailles en -penningen en deel C de draagtekens en penningen van de schutterijen, Bijzondere Vrijwillige Landstorm en de Burgerwachten. De indeling van de boeken in hoofdstukken is logisch en toegankelijk, gegroepeerd naar: categorie, bijvoorbeeld ridderorden of eretekens voor vaardigheid; periode, bijvoorbeeld 1813-1815 of 1940-1945; organisaties en gewesten, bijvoorbeeld schutterijen Zuid-Holland of Burgerwacht van Amsterdam. Dr. George Sanders, voorzitter van het Koninklijk Genootschap voor Munt- en Penningkunde, schreef het woord vooraf. Van zijn hand is ook de uitgebreide biografie van Willem Frederik Bax. In een inleiding op ‘De geïllustreerde Bax’ leggen de auteurs uit hoe de boeken tot stand kwamen en geven zij aan hoe typografisch duidelijk is gemaakt welke tekst onverkort van Bax is overgenomen, welke tekst is omgezet naar hedendaags Nederlands en welke aanvullingen zijn opgenomen.

De boeken heten niet voor niets ‘De geïllustreerde Bax’. Alle aandacht gaat dan ook direct naar de illustraties van de draagtekens, penningen en medailles. Voor de afwisseling zijn ook enkele personen, documenten en diploma’s afgebeeld. De kwaliteit van de circa vijftienhonderd haarscherpe afbeeldingen (merendeels in kleur) is fenomenaal. Nagenoeg alle onderscheidingen zijn bovendien op ware grootte afgebeeld. De gefotografeerde onderscheidingen zijn afkomstig uit privécollecties (bijvoorbeeld van leden van de Studiekring Ridderorden en Onderscheidingen), veilinghuizen, musea zoals het Nationaal Militair Museum, en gerenommeerde collecties zoals de Nationaal Numismatische Collectie van De Nederlandse Bank. De auteurs hebben zich veel moeite getroost om de nog nooit eerder op papier getoonde collectie afbeeldingen van ridderorden, eretekenen, draagtekens en penningen bijeen te brengen.

Delen A en B zijn op 11 december 2021 gepresenteerd; de presentatie van deel C volgde precies een half jaar later. De delen bestaan respectievelijk uit 416, 400 en 270 bladzijden. Elk deel bevat een inhoudsopgave, eindnoten en een fotoverantwoording. Deel C bevat ook een bibliografie van de publicaties van Bax, een tabel om de nummering die Bax gebruikte in enkele van zijn publicatie te kunnen converteren naar die van ‘De geïllustreerde Bax’, en een index.

Kortom, boeken die in de collectie van de serieuze beoefenaar (verzamelaar, onderzoeker) of liefhebber van de phaleristiek niet mogen ontbreken.

ISBN: 978-90-822334-5-2; 978-90-822334-7-6; 978-90-822334-8-3 (paperbacks). De drie delen (delen niet los verkrijgbaar) kunnen worden besteld door het sturen van een e-mail met naam en adresgegevens aan de secretaris (secretaris@vereniging-sro.nl) en het overmaken van € 98,15 op rekening NL 91 ABNA 0407 8828 55 van de Studiekring Ridderorden en Onderscheidingen onder vermelding van: De Geïllustreerde Bax.